La historia scretta dalla vischnaunca da Breil entscheiva per tuts treis vischinadis (Breil, Danis-Tavanasa, Dardin) igl onn 765. Da quei temps era la Currezia in stadi ecclesiastic fetg spatitschaus. La famiglia dils Zaccons / Victorids menava il stadi. Ella metteva il preses ed igl uestg ed exequeva aschia a medem temps la pussonza seculara ed ecclesiastica. Ils 15 da dember 765 ha igl uestg Tello regalau ses beins en Surselva alla giuvna claustra da Mustér.
Schegie ch’ils vitgs Breil, Dardin e Danis-Tavanasa han da haheias enneu formau ina cuminonza politica, ein ils vitgs atgnamein adina stai fetg autonoms cun atgnas scolas, atgnas pleivs ed atgna veta sociala. Secapescha che mintga fracziun ha lu era empruau da mantener ses vegls dretgs dad alps, pastiras, uauls ed auters. Quei ha magari menau a grondas tensiuns ed a beinenqual burascla. Mo cun empau bunaveglia ein ils vischins spatitschai els treis vitgs adina vegni a frida da setener ensemen e viver tenor ils vegls reglaments fancai pli u meins a scret.
Cura ch’il Grischun ha survegniu ina nova constituziun entras la fundaziun dil stadi federal da 1848, eis era stau necessari da reveder ils uordens vegls dalla vischnaunca da Breil. Ellas treis fracziuns da Breil, Dardin e Danis-Tavanasa ei quei naturalmein buca stau aschi sempel. Cunzun las fracziuns „da sut“ temevan da piarder lur autonomia ed aschia ei la questiun dalla constituziun nova adina vegnida spustada. Pér igl ultimatum dil cantun Grischun ha fatg peis als vischinadis ed igl atun 1909 ha la radunonza communala approbau l’emprema constituziun dalla vischnaunca da Breil.
