Ils de Latour

Ina nova classa dominonta

Sco en biaras autras parts dalla Svizra dad oz ha la veglia aristocrazia feudala era piars el Grischun sia posiziun da domini. Dapi circa 1500 – ed oravontut suenter la fundaziun dalla Republica dallas Treis Ligias igl onn 1524 – ei la veta politica vegnida organisada a moda democratica. En quei temps ei succedida la midada alla nova elita elegida democraticamein.

Ina tala famiglia ein ils de Turrè (dalla tuor) da Breil. La tuor sesanfla sil pign crest Marmarolla egl ost dil vitg. La fin dil 15avel tschentaner ei la tuor arsa giu. Ils de Turrè han tut tenor il liug ed il temps adina puspei midau lur num. Viers la fin dil 19avel tschentaner ei il num franzos de Latour sefatgs valer definitivamein. Naven dil 17 entochen il 19avel tschentaner ein ils de Latour stai ina dallas pli pussentas famiglias dalla Surselva. Sco officiers en survetschs jasters, oravontut en Frontscha, han els scret historia internaziunala.

La pli gronda carriera ha Caspar Theodosius de Latour (1782 – 1855) fatg. Sco General ha el cumandau l’armada papala ell’Italia dil Nord. Pieder Antoni de Latour (1778 – 1864), il frar vegl dil general, ei staus denter 1798 e 1838 il pli impurtont politicher dalla Surselva. El ei staus en tut ils uffecis ch’il giuven cantun Grischun e la Surselva purschevan. Siu surnum „l’uolp sursilvana“ lai sminar ch’el era malizius ed agils ed haveva aschia fetg gronda influenza sils fatgs regiunals.

Pieder Antoni de Latour (1778 – 1864)

Per saver far talas carrieras stuevan ins haver giu ina certa scolaziun. Sco quei ch’igl era pli baul usit ellas classas socialas superiuras, han era ils fegls de Latour studegiau ad universitads digl exteriur. Surtut suenter 1800 era ei usitau da far in studi en Tiaratudestga.