Cultura

La cultura romontscha en Surselva ei da principi ina cultura alpina, purtada per gronda part da dunnas ed umens laics ed exequida duront il temps liber. Ils elements tipics da quella cultura populara ein: il cant, la musica, il teater, ils usits, la litteratura e tut quei ch’ins numna la cultura „dil mintgadi“ che semanifestescha en rituals, el passatemps ed el sport. 
Il cant ei l’expressiun la pli sviluppada dalla cultura romontscha en Surselva. Las musicas instrumentalas ein d’udir da fiastas profanas ed ecclesiasticas ed a caschun da lur concerts annuals. In cert svilup innovativ ei da constatar tier il teater. 
Era sche la baselgia ha piars sia rolla d’inagada, ha ella tuttina aunc sia impurtonza pertuccont processiuns, perdanonzas, Sontgaclau e Buania. 
In usit relativamein giuven che ha contonschiu ina certa calamita, ei il far tscheiver. A Dardin e Danis-Tavanasa exista aunc in usit singular e genuin, numnadamein il trer schibettas. 
Tier la giuventetgna constatein era nus semeglionts trends sco dapertut; la globalisaziun semuossa era ella vestgadira, ella sort da musica che vegn tedlada, el sport, el lungatg ed el stil da patertgar e da viver. En quei mund han las uniuns tradiziunalas breigias d’acquirar novs commembers. 

Tenor cudischet da Breil/Brigels pg 40