Vischler e canistrer

Il vischler

Sco il plaid tradescha deriva quell’expressiun dil plaid vischala. A Breil ei il davos vischler Clemens Cavegn morts avon paucs onns. El che vegneva numnaus da tuts il „chiefer“ fuva in ver artist. El fabricava oravontut la vischala ch’il pur duvrava da manischar cul latg: sutgas da mulscher, sadialas da mulscher, barcagls, curters, panaglias, sgarmeras, rischas, futgés, galeidas ed auter. Oravontut si cuolm e si d’alp vegneva luvrau mo cun vischala da lenn. Il grond avantag era ch’ei deva mai scalgias. En tschaler stevan ils curters empleni cun latg in sper l’auter. Il zezen selegrava d’astgar sgarmar la grossa cozza da groma culla sgarmera e cul cunti da lenn per emplenir la panaglia e far la gustusa pischada frestga. En tegia sur la fueina paradavan las bialas sadialas da mulscher ed ils curters sin duas lattas per schar schigiar. Sin cruna sur la meisa splenghegiavan ils barcagls per beiber il bien latg frestg. Ozildi ei la vischala da lenn vegnida remplazzada tras vischala da metal e cheutras ei il mistregn dil „chiefer“ ton sco svanius.

Il canistrer

Era il far canastras appartegn ad in dils pli vegls mistregns. Oz dat ei quasi mo pli singuls canistrers pensiunai che fan quella lavur per passatemps. La materia prima fuva il coller (nitscholer). Uaffens duvrava il canistrer paucs. Ina buna resgiutta, in cunti da sac ed in cunti special per trer cudetschas. Il canistrer tschercava la biala festa coller da tuttas grossezias pil pli dalla vart umbrivauna dalla val. Quella collera fuva pli serrada e resistibla. Per ch’il lenn stetti frestgs e sechi buc, sfunsava il canistrer in entir fasch ella fontauna. Per far ina canastra drova ei in model giavischau. Quei ei il skelet ni la fuorma fundamentala che vegn rinforzaus cun entgins costs. Mintga canastra ha siu model. Cun bien inschign vegnevan las cudetschas ulivas tratgas tras ils costs e serrai bein in encunter l’auter. Pil pur fuva la canastra da fein la pli impurtonta. Per la raccolta da truffels duvravan ins las canastras da péz. La canastra rodunda surveva da raccoltar tschereschas ed autra puma.