Charles Flach

Ella Casa Fausta Capaul ein maletgs dil pictur Charles Flach vegni  exponi il fenadur ed uost 2023. Ei setracta dad ovras a scarvun, da pastèl, d’aquarel ed en ieli che muossan il vitg e la veta a Breil.

 

Charles Flach ei naschius 1863 ella colonia Leopoldine en Brasilia. Sco giuven ei el vegnius a Berna. El ha studegiau d’inschignier a Hannover e Dresden. Suenter siu studi ha el luvrau en Valisa en ina miniera da cotgla. Cun 25 onns ha il fiug per la pictura tschaffau el ed el ei sescolaus sin viadis da studi a Firenza, Madrid e Paris. Pervia da sia sanadad ha el encuretg ruaus e recreaziun a Breil. Daco ch’el ei gest vegnius si Breil ella Casa Fausta Capaul, sa negin pli. Charles Flach ei restaus fideivels a Breil per veta duronta. El leva schizun vegnir satraus a Breil. Per motivs confessiunals ei quei stau nunpusseivel. 1933 miera Charles Flach a Paris. Denter 1881 ed 1928 ei Charles Flach staus silmeins 23 gadas ella Casa Fausta Capaul. Da quei dat il cudisch da hosps perdetga. Sias visetas cuzzavan entgins gis ni era plirs meins. En quei temps ha el malegiau dabia maletgs da Breil – ins entupava el el vitg malegiond maletg da Naul avon siu cavallut. El era enconuschents egl entir vitg sco um emperneivel ed amicabel. Las casas dil vitg, il contuorn e la pezza, ils praus e las pastiras e la glieud dil vitg eran ils motivs preferi da Flach. Aschia portan ses maletgs tetels sco «Alte Weberin in Brigels», «Brigels in Winterkleide», «Alte Brigelserin in Sonntagstracht» ni «Erntezeit (Brigels)». Flach ha exponiu singuls da ses maletgs denter 1901 e 1923 ensemen cun auters artists el museum d’art a Turitg. Igl onn 1912 ha il pictur da Breil astgau mussar ver 30 ovras en in’exposiziun el museum d’art a Berna. Igl onn 1980 ha la Cuort Ligia Grischa a Trun organisau in’exposiziun da Charles Flach. Ils davos onns ch’el ei staus a Breil ha la Fausta cumprau in grond diember da sias ovras. Aschia ei la Casa Fausta Capaul daventada possessura da biars maletgs da Charles Flach. Ina selecziun da quels vegn exponida il fenadur ed igl uost 2023 ella Casa Fausta Capaul.

Biografie

Charles Flach, geboren 1863, studierte Ingenieurwissenschaften in Dresden und Hannover und arbeitete als Ingenieur in einem Bergwerk in Südengland. 1887 wandte er sich der Malerei zu, die er zuerst in der Schule Hubert Herkomer’s in Bushey, dann bei Roll und Besnard an der Pariser Akademie studierte. Seine Arbeit als Ingenieur brachte ihn nach Australien und Marokko in leitende Positionen. Krankheitsbedingt verbrachte er immer wieder längere Aufenthalte in der Schweiz. Seine Luftkuren bringen ihn nach Brigels, wo er sich das erste Mal im Jahr 1881 im Gästebuch der jungen Fausta Capaul einträgt. Er bleibt Brigels treu und besucht das Dorf und seine Bewohner nicht weniger als 23 Mal bis ins Jahr 1924. Seine Aufenthalte in der Casa Fausta Capaul dauern mehrere Wochen bis mehrere Monate.
Den in Brigels geschätzten Maler soll man in den Gassen mit seiner Staffelei angetroffen haben. Manches Kind und auch Erwachsene haben sich gerne für ein Portrait hingesessen und sind für ein Trinkgeld geduldig stillgesessen. Charles Flach stirbt 1933 in Paris.

exposiziuns

Charles Flach ha schau anavos bufatgamein fastitgs els archivs dils museums d’art en Svizra. Dad el sco pictur artist e dalla dimensiun da si’ovra ei plitost pauc enconuschent:
El ha saviu separticipar pliras gadas ensemen cun auters artists a caschun dalla «Turnus-Ausstellung des schweizerischen Kunstvereins» el museum d’art a Turitg e quei duront plirs onns: 1901, 1912, 1916, 1918 e 1923. Quellas exposiziuns annualas levan mussar differents artists e differentas disciplinas d’art figurativ als visitaders ed allas visitadras. Totalmein ha il pictur da Breil saviu exponer 12 ovras en pastèl e gouache duront quels onns a Turitg. Entginas portan tetels che laian sminar ina colligiaziun cun Breil, aschia il maletg da pastèl cul tetel “Tschupina” il qual el fa amogna per 250.- fr.
Igl onn 1911 ni 1912 sa Charles Flach exponer circa 30 ovras el Museum d’art a Berna. Ils maletgs en pastèl, gouache e scarvun muossan purtrets, cuntradas e picturas da gener. Ils maletgs mesiran maximalmein 49×35 cm e vegnan purschi alla vendita per prezis denter 50.- e 2’000.- fr. Biars maletgs exponi a Berna portan tetels che stattan en connex cun Breil, per exempel: Alte Weberin in Brigels, Brigels im Winterkleide, Blumige Wiese mit Brigelser Häusern, Alte Brigelserin im Sonntagskleide, Brigelser Schulhaus im Winter, Tschupina, Winterstimmung (Brigels), Erntezeit (Brigels), Kreuz (mit Tumbif), Kistenstöckli… Sco ina quittanza muossa ha el saviu vender da quella exposiziun maletgs ella valeta da totalmein 920.- fr., quei ch’era da gliez temps in bi daner.
Sco ins sa leger en ina cuorta notizia duei Charles Flach era haver exponiu a Paris e Basilea. Las retschercas ein denton stadas senza success.
Igl onn 1980 ha dr. Pius Tomaschett (1923-2006) organisau ella stiva d’art Sursilvana ella Cuort ligia Grischa a Trun ina exposiziun dils maletgs da Charles Flach.

stil

L’ovra da Charles Flach muossa la vesta dad in artist buca indigen sin il vitg e la cuntrada da Breil, la glieud e lur lavur. Sias impressiuns dessegna e malegia el probabel direct avon il motiv cun scarvun, pastèl, rida-pastèl, aquarel ed ieli sin pupi, cartun ni teila.
Siu relasch cumpeglia cunzun cuntradas, purtrets e picturas da gener, las qualas muossan scenas ord il mintgadi dalla glieud. Aschia vesin nus sin sias ovras casas e scheinas, il contuorn dil vitg cun praus e pastiras, glieud dil vitg alla lavur, sco era purtrets, il pli savens sco busta, pia il tgau e la schuiala.
Ina part dall’ovra da Flach lai enconuscher tendenzas dil realissem che muossa in’egliada cumina sin situaziuns dil mintgadi, sin la lavur e cuntrada. Ils maletgs ein fetg naturalistics e corrispundan alla “verdad”. Las fuormas, las colurs sco era il spazi vegnan malegiai tenor la cumparsa natirala. Quei ei da veser per exempel sin bein enqual purtret che muossa fetg precis ils tratgs da singulas persunas – buca idealisau, mobein cun fauldas e maclas – aschia sco mintgin era.
Da quei temps era la pictura denton era gia alla tscherca dad in’autra moda d’expressiun. En Frontscha era igl impressiunissem s’etablius che sespruava d’applicar las novas leschas da glisch e colur en lur ovras. L’impressiun dil mument, han ils impressiunists empruau da tschaffar en lur ovras. Quei cundiziunava ina moda e maniera da luvrar “en pleine air” e spert. Pertgei il mument era vargheivels. Ins encorscha en certs maletgs da cuntrada co Charles Flach sefatschenta cun quella nova moda e maniera da luvrar. Las conturas ein buc pli aschi claras, il ductus ei veseivels e las colurs semischeidan pér en igl egl dil contemplader.

 

fontaunas
Gästebücher Casa Fausta Capaul | Dr. Pius Tomaschett und Pieder Antoni Livers: Exposiziun Charles Flach en: Gasetta Romontscha 1980 | Disentis, Jahrgang 53, 1986 | Archiv Kunsthaus Zürich | Archiv Kunstmuseum Bern | Allgemeines Künstlerlexikon