Probablamein cuort suenter la donaziun ha la claustra schau baghegiar la baselgia da S. Martin pils subdits dalla cuort da Breil. Il schaner 1185 ein era la baselgia parochiala Assumziun da Maria e la caplutta da S. Sievi idas en possess dalla claustra. La claustra ei vegnida obligada da procurar per la pastoraziun ed ha persuenter astgau salvar las entradas.
El domini feudal dil temps medieval era il territori dils avats ina dertgira aulta. Sco mintg’auter prenci possedeva era el il dretg da catscha e da pesca. Ultra da quei era la glieud dalla Casa da Diu obligada da consignar ad el la dieschma da graun e fretgs. Ils subdits havevan era da prestar lavur cumina. Il di da sontga Frena per exempel stuevan ils da Breil ir ella Val Frisal a pescar per la claustra el Flém. Persuenter era la claustra responsabla per la protecziun dalla Cadi e ses habitonts, per l’execuziun dalla dertgira e per l’administraziun. Il num Cadi dariva da Casa Die, pia Casa da Diu.
La claustra ha adina puspei empruau da rinforzar sia pussonza ellas pleivs. Aschia ha ella survegniu igl 1491 il dretg d’engaschar agens paders per la pastoraziun. Igl avat astgava era disponer dil possess dalla baselgia. Igl onn 1536 han ils „Libers da Breil“ seschau recepir sco glieud dalla Casa da Diu. Entochen dacheu appartenevan els alla dertgira aulta dils „Libers da Laax“ externs.
El 18avel tschentaner ein la claustra ed il pievel dil cumin dalla Cadi vegni involvai ell’uiara denter l’Austria e la Frontscha. Cura che las famiglias de Latour, attaschadas alla Frontscha, ein sesentidas disfavorisadas el cumbat electoral dils cumins da 1725 e 1728, han ellas cumbattiu per la dismessa dalla dieschma. Igl atun 1728 ha Breil refusau da pagar la dieschma claustrala. En quella dira dispeta che ha cuzzau in decenni ei l’entira hierachia dallas instanzas entochen agl imperatur Carl VI vegnida involvada.
Per in cuort temps ei la vischnaunca da Breil schizun vegnida exclusa dalla Ligia dalla Cadi ed ils da Breil astgavan perquei era buca separticipar al cumin. La finala ha ei tuttina aunc dau ils 23 da mars 1737 in cumpromiss: la vischnaunca da Breil ha stuiu pagar sias obligaziuns dils onns bloccai ed ha allura saviu secumprar libra dalla dieschma. Da Nadal 1746 confirma avat Bernhard Frank von Frankenberg en siu num ed en num dil convent dalla claustra da Mustér che la vischnaunca da Breil hagi scuntrau sias obligaziuns enviers la claustra gia igl onn 1738. La claustra vegni a far neginas pretensiuns pli enviers la vischnaunca da Breil.
